16. yüzyılda yaşamış ünlü Osmanlı şair ve bilim adamıdır. Asıl ismi Yahya olup 1534 yılında Tekirdağ’ın Malkara ilçesinde doğmuştur. Babası tasavvuf konusunda yetkin bir zat olan ve Malkara’da cami imamlığı ve sıbyan mektebinde hocalık yapan Pir Ali isimli bir zattır. Nev’î ilk tahsil ve terbiyesini babası yanında görmüş, daha sonra İstanbul’a gelerek Davud Paşa Medresesinden mezun olmuştur. Burada çok kıymetli hocalardan ders alarak kendini yetiştiren Nev’î müderrislik payesi aldıktan sonra Gelibolu ve İstanbul medreselerinde 1590 yılına kadar ders okutmuştur.
Daha sonra Bağdat kadılığına getirilmişse de hiç istemediği bu göreve gitmeden Sultan III. Murad’ın şehzadelerine hocalık yapmak üzere sarayda görevlendirilmiştir. Beş yıl kadar bu önemli vazifede bulunan Nev’î, resmi vazifeleri sebebiyle aldığı yüksek maaşlara rağmen çok sade bir hayat yaşamayı tercih etmiş, eline geçenleri ihtiyaç sahiplerine dağıtıp, çeşitli hayır işleri için harcadığından vefatında hiçbir mal varlığı çıkmamış, cenaze masrafları padişah tarafından karşılanmıştır.
Osmanlının en büyük şairler arasında anıldığı gibi ilmî sahada kaleme aldığı eserlerle de adından söz ettiren Nev’î ‘nin özellikle Osmanlıda yazılmış ilk Türkçe telif ansiklopedi kabul edilen “Netayicü’l-fünûn” isimli eseri çok kıymetlidir. Defalarca basılan ve hemen her kütüphanede nüshaları bulunan bu kitapta Nev’î akli ve nakli ilimler konusundaki görüşlerini ortaya koymakta, tarih, hikmet, hey’et, tefsir, hadis, tasavvuf, kelam ve astronomi gibi bir çok bilim dalı hakkında açıklamalar yapmaktadır.
Nev’î 1599 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Kabri Vefa camii avlusundadır.
