- Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu’nun 4. sultanı ve Türk matematikçi ve astronomi bilgini. Babası Timur’un küçük oğlu Şahruh, annesi Gevher Şâd’dır. 1394 yılında Azerbaycan’ın Sultaniye kentinde doğmuştur.
- Doğum tarihi: 22 Mart 1394, Sultaniye, İran
- Ölüm tarihi ve yeri: 27 Ekim 1449, Semerkand, Özbekistan
- Ebeveynleri: Şahruh, Gevher Şad Begüm
- Çocukları: Abdüllatif, Rabiya Sultan Begim, Abd al-Aziz ibn Ulugh Beg, Abdülaziz, Abd al-Aziz
On beşinci asrın en büyük astronomi ve matematik bilginlerinden Uluğ Bey hakkında güzel bir yazı hazırladık. Bu yazımızda Uluğ Bey kimdir, nerelidir, yaşadığı coğrafya neresidir, hayatı boyunca neler yapmıştır, astronomi ve matematik bilimlerine katkıları nelerdir gibi sorulara cevaplar aradık. İşte kısa bir biyografi:
Uluğ Bey Hayatı Hakkında Kısa Bilgiler
Asıl adı Muhammed Turagay’dır. 1394 yılında Güney Azerbaycan’ın Sultaniye şehrinde doğmuştur. Babasınına adı Şahruh Mirza; annesinin adı Gevher Şad’dır. Aslen Türk’tür. Timur İmparatorluğu’nun dördüncü hükümdarıdır. Timur’un da torunu olur.
11 yaşında Kur’ân-ı Kerîm’i ezberlemiştir. Tarih, şiir ve sanata ve kitaplara meraklıydı. Matematik ve geometri ile ilgili zor soruları çözmeyi severdi. 1420 yılında Semerkand’ta büyük bir rasathane inşa ettirdi. Bursalı Kadızade Rumi, Cemşid, Ali Kuşçu gibi zamanın büyük astronomi ve bilim adamlarını bu rasathanede toplayarak çalışmalar yürüttü.
Zeyç Kürkani, Zîc-i Ulûgî ya da Zeyç Cedit Sultani adı verilen Zic’i (Zeyç ya da zic: Yıldızların yer ve yörüngelerini göstermek için düzenlenmiş cetvele denir) yazmıştır. Bu eser batıda yüzyıllarca asıl kaynak olarak kullanılmıştır. Eserin kopyası Ayasofya Müzesi’ndedir.
Uluğ Bey, 1449 yılında 56 yaşındayken öz oğlu Abdüllatif tarafından öldürülmüştür.
Astronomi Bilimine kazandırdıkları:
* Hazırladığı Astronomi Cetvelinde 1022 yıldızın adını ve konumunu tespit etmiştir.
* Ali Kuşçu’yu görevlendirerek bir Umumi dünya haritası hazırlatmıştır.
* Bazı gezegenlerin boylam açılarının hesap etmiştir.
* Kurduğu büyük rasathaneyle astronominin dünyada gelişimine katkı sağlamıştır.
* Usturlabı daha da geliştirmiştir.
Matematik Bilimine kazandırdıkları:
* 1°lik yayın sinüs değerini (X = sin. 1°=0.0174520406437283571) bugünkü değerle aynı bulmuştur.
* Sinüs ve Tanjant’ın değerlerini gösteren trigonometrik tablolar hazırlamıştır.
