John Nash
Son Güncelleme 5 ay önce
John Nash’in hayatı, sıra dışı bir yaşam öyküsünün kahramanı ve modern ekonominin kurucularından olan bir matematik dehasının hayatını bu yazımız da sizlere aktaracağız.
John Forbes Nash Jr, 1928 yılında Amerika Birleşik Devletlerinin batı virjinya eyaletinde dünyaya gelmiştir. Doğduğunda tam 3,48 ağırlığında olan Nash sağlıklı bir çocuk olarak dünyaya gelmiştir. Babası başarılı bir elektrik mühendisidir. Bir gün oğlu Nash’in duvara tropik hayvanları kusursuz çizdiğini görür ve onu ilk okula yazdırır. John Nash, yedi yaşına geldiğinde ilk deneyini babasının mikroskobu ile yapmıştı. Bahçede topladığı solucanlar, kırk ayak gibi böceklere merak salmış ve onları okula getirmiştir. Tabi bu durum öğretmeni ve arkadaşları tarafından hoş karşılanmıyordu. Nash on altı yaşına geldiğinde matematiğe merak salmış ve Eric Tample Bell‘in çıkardığı matematiğin adamları kitabı ile tanışmıştı.
Nash kitapta yer alan sayıların gizemine kapılmıştı. Sayıların gizemine gitmek istiyordu burs için başvuru yapmıştı. Ancak Harvard ve Pristine üniversitesi burs isteğini ret etmişti. Nash bu duruma üzülerek Carnegie üniversitesine kaydını yaptırır. John Nash’in üniversitedeki yıllarında günde 15 saatten fazla çalışması onun ara sıra bayılmasına neden oluyordu. Nash’i hastaneye kaldırırlar ancak durumun sebebi ise çok çalışması ve düzenli beslenmemesidir. Onun geç saatlere kadar mükemmel derecede çalışması Harvard ve Pristine üniversitesi tarafından fark edilir ve John Nash’e teklif gönderirler. Bu iki üniversiteden Pristine’ı seçen Nash çalışmalarını okulun yurdunda devam etmiştir.
John Nash 1949 yıllarında Nash dengesi adında bir teori üretmişti . Nash’in bu teorisinde kar etme hedefinde olan grupta yer alan her biri kaynağın merkezine yönelmek yerine diğer küçük kaynaklara yönelir ise bu mantıkta hem herkes kazanıyor hemde kaynağa ulaşma maliyeti düşüyor. Bu sayede ekonomide de büyük çığır açan Nash rekabet kavramını da sonsuza tek değiştirmiş oldu. O dönemlerde bir çok mevduatlı küçük bankalar açılarak büyük bankaların sahip olduğu ana para eriyince tekelleşme dönemini de sona erdirmişti. Bu sayede mevduat faizi yükselirken kredi faizi ise düşmüştü.
Matematik dehası John Nash, bu başarısını henüz fark edememişti. Çünkü 1958 yılında şizofreni hastalığına yakalanmış ve esrarengiz ajan arkadaşları ile birlikte dünyayı uzaylıların istilasında korumak için yerel gazeteleri inceleyerek şifreler çıkarmakla meşguldü. Çevresindeki arkadaşları ve eşi tarafından fark edilen bu hastalık onu 1958 ile 1978 yılları arasında hastanede tedavi görmesini sağlamıştır. 20 yıllık bir tedaviden sonra ilaç kullanmayı bırakmıştı. Bir gün Pristine’da hocalık yapmak için izin istediğinde bu izin reddedilmişti. Nash ise çalışmalarını okulun kütüphanesinde yapmaya başlamıştı. Hastalıkların belirtileri halen devam etmekteydi ama John Nash bu hastalığı yenmeyi başarmıştı.
Hastalığı yenmesi çevresindekileri ve eşini çok mutlu etmiş ayrıca herkesin güvenini kazanmıştı. Bilgisayar dünyasına merak salan John Nash, programlama dilleri ile siyah ve beyaz taşların birbirine 15 dakika içerisinde üstünlük kurduğu Hex ve So Long Sucker adında iki oyun programladı. 1994 yılında nobel iktisat ödülünü dünya ekonomisine yaptığı tarifsiz katkıdan dolayı ismini dünya bilim tarihinde ölümsüzleştirdi. 2001‘de ayrıldığı eşi
Alicia Nash ile tekrar barışmıştı. John Nash, Pristine üniversitesinde 2015 yılana kadar görev yapmıştır. Bir gün eşi Alicia Nash ile birlikte arabasıyla 23 mayıs 2015 yılında New Jersey eyaletinde geçirdiği kaza sonucu eşi ile birlikte hayatını kaybeder.
