Zerdüşt

Son Güncelleme 8 ay önce

Milattan önce 8. Yüzyıl civarı bir tarihte yaşadığı düşünülmektedir. Zerdüşt ve zerdüştlük konusuna nasıl varıldığı ise İran’ın kuzey batı kesiminde bulunan evraklardan anlaşılmaktadır. Aryan tanrıçaları  olan Indra, Mitra, Varuna’dan sonra Ahura Mazda isimli tanrıya geçiş yapıldığı düşünülüyor. Zerdüşt anlam olarak da tek tanrıcılığa doğru bir dönem anlamına geliyor.

Kültürdeki etkisi ise Zerdüşt’ün tarımdaki ekonomiye bağlı bir politika sergilemesi, üretim, emek, doğru ve haklı kazanç elde etme peşinde olması, doğayı ve hayvanları koruma maddeleri etkilemiştir. Bu kültürde Zerdüşt yeni çağda kadınlara olan ilgi ve değer ile değişmiştir. Marduk sisteminde insanları köleleştirme özellikle kadınlara değersiz bir statü belirleyen sistem yerine Zerdüşt geldiğinde kadına üstün bir değer gelmiştir.

Roma’ya kadar uzanan etkileri antik çağ köleciliğinden klasik köleciliğe geçişte kaynak olmuş durumdadır. Tek tanrılı dinlerde İsa’nın çıkışında da bir rol oynadığı düşünülmektedir. Zerdüşt ile Sokrates düşünceleri birleşme göstermiş “doğru düşün, doğru söyle, doğru davran” maddeleri ile mükemmeli yap ve güzel ile iyilikle ol kavramları benimsendiğinden Sokrates’in belirlediği ahlak yapısı ile kesiştiği ve ona ilham olduğunu düşünülür.

Zerdüşt’ün anılması Zantus ve Plato’nun kaynaklarında belirleniyor ve ona “Eski Peygamber” olarak söz ediliyordu. İşin ilginç yanlarından biri yaşamış bir insan mı yoksa yazarları andıkları bir ad mıdır diye tam bir net bilgi bile yoktur. Bulunan kesin deliller Avesta dilinde çeşitli kaynaklar ile belirtilmiş ve burada bir felsefe oluşumundan çıkıp din haline dönmüştür. Toplanan kaynaklardan Zerdüşt güçlü bir bilge her şeye önem veren biri yani toplulara, insanlara, doğaya…

Zerdüştlük de tanrı olarak kabul edilen Ahura Mazda ve Ehriman aralarındaki mücadeleyi gözlemleyen Theopampos (Milattan Önce 538 yılları) bunun tabiatın kendi içinde benimsediği kanun olarak vurgulamıştır. Zerdüştlerde tanrı inancı olan Ahura Mazda’nın anlamı “Aklın Efendisi” olarak sembol edilmiştir. Ehriman ise kötülüğü sembol etmiştir. Bunlar ise aralarındaki iyilik ile kötülük savaşının noktasıdır. Heraklitaos’da dahi Zerdüşt etkileri görülmektedir. Sonsuz Hareket kuramında belirttiği konu ile Heraklitos, Zerdüşt’teki karşıtlar mücadelesi çizgisinden etkilendiği görülebilir.

Zerdüşt ışık, güneş, gök, ve diğer kavramların yorumlanmasını amaçlamış ve fiziksel evrelerin öz devinimlerini anlatmıştır. Zerdüşt inancı 5 temel element olarak belirtir. Bu Toprak, Hava, Su, Ateş ve son olarak da bitkidir. Bu yapılan ayrımlar çok doğru olduğu açıktır. Zerdüşt düşüncesi yaşanan yerlerden Mezopotamya kesimi coğrafi konum ve yaşama koşumlarında ki göstergeler de bu inancın ispatlarını doğrular niteliktedir. Buradaki kaliteli topraklara bakınca Orta Doğu’daki yaşayan insanların doğa şartlarında ve tarımdaki yaşamları bile dini inançlarında bir şekillendirme yaptığı düşüncesine bile varabiliriz.