Muhsin Ertuğrul

Muhsin Ertuğrul 28 Şubat 1892 tarihinde dünyaya gelmiş olan ünlü bir yönetmen; aynı zamanda yapımcı, aynı zamanda oyuncu, aynı zamanda da ünlü bir Türk tiyatrocusudur.

Türkiye tarihinde sinema adına ilk büyük adımlarını atan  Muhsin Ertuğrul, 1922 yılıyla 1939 yılları arasında Türkiye’de sinema filmi yapabilen tek insan olma özelliğini taşımaktadır.

İstanbul doğumlu olan Muhsin Ertuğrul, ilk olarak Tefeyyüz Mektebi’nde okurken tiyatro dalına ilgi duymaya başlayarak kendisi için gelecek planlarında aktörlük yapma fikrini belirlemiştir. Bu hayalinin peşinden giden Ertuğrul, ilk olarak 30 Temmuz 19120 yılında Burhanettin Kumpanyası’nda sahneye çıkmayı başarmış ve Hamlet, Othello gibi dünyaca ünlü piyesleri sergileyebilmiştir.

Bu deneyimlerinden bir süre sonra Behzat Budak ve İsmail Galip Arcan gibi arkadaşlarıyla “Yeni Turan Temsil Heyeti”nde hep birlikte oyunculuk yaparak öte yandan yönetmenlik hayatına da atılan Muhsin Ertuğrul, aynı dönemlerde açtığı Ertuğrul Sineması’nda gösterilen filmlerin öncesinde kısa kısa gösterilerini de sergilemiştir.

Yapılan bu çalışmalardan sonra, 1913 yılında Muhsin Ertuğrul’un ismi bir siyasi olaya karıştıktan sonra devlet kendisini sınır dışı etmiş; o da çareyi Fransa’ya gitmekte bulmuştur.  Paris’te bir konservatuara girmek için ne kadar uğraşsa da başarılı olamamış, bu başarısızlıktan sonra o ülkedeki sinema stüdyolarında ve tiyatro gösterilerinde bolca bulunarak gözlem yapmıştır.

Bu gözlemlerini iyi bir deneyim olarak biriktirdikten sonra İstanbul’a dönme şansını bulan Muhsin Ertuğrul, hemen kendisine “Ertuğrul Muhsin ve Arkadaşları” grubunu kurmuştur. Bu kuruluş aşamalarında aynı zamanda çalışmalarına katıldığı Darülbedayi tiyatro okulunda da öğretmenlik görevine atanmıştır.

Bu atanmanın sonrasında 1. Dünya savaşı başlayınca Darülbedayi form değiştirerek tiyatro topluluğu olarak çalışmalarına devam etmiştir. Durum böyle olunca, Muhsin Ertuğrul Berlin’e giderek yine sinema ve tiyatro üzerinde bir takım çalışmalarda bulunmuş, orada çekilmekte olan “Karanlıkta Işık” filminde bir süre rol aldıktan sonra tekrar İstanbul’a dönme durumunda bulunmuştur.

Ülkemizde ilk sesli şekilde çekilen Türk filmleri olan “Bir Millet Uyanıyor” ve “İstanbul Sokakları” filmlerinin sahibi olan Muhsin Ertuğrul, aynı dönemlerde hem revülere hem de operetlere ağırlık veren tek sanatçı olmuş ve  bu çalışmaları kendisine 15 Aralık 1932 tarihinde “Goethe Madalyası”nı kazandırmıştır. Bu süreçlerde Türk sinemasında oldukça ses getiren “Söz Bir Allah Bir”, “Aysel Bataklı Damın Kızı”, “Karım Beni Aldatırsa” ve “Leblebici Horhor Ağa” gibi filmlerde Nazım Hikmet’le birlikte çalışmıştır.

O dönemlerdeki Kültür Bakanı olan isim Talat Harman’ın desteğiyle 23 Ekim 1971’de Muhsin Ertuğrul’a Türkiye Cumhuriyeti tarihinde bir ilk olan “Devlet Kültür Armağanı” verilmiştir. Sonraki dönemlerde Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmenliğine atanan Ertuğrul; buradayken hem gezici tiyatro; hem semt tiyatrosu, hem öğle tiyatrosu gibi çeşitli alanlarda “b” adı altında bir oluşum başlatsa da kurumdaki bir takım çekişmelerden dolayı görevini 1976 tarihinde kendi isteğiyle bırakmıştır.

Özetle, Çağdaş Türk Tiyatrosu’nun temellerini atarak günümüzdeki modernitesine gelmesini sağlayan Muhsin Ertuğrul, hem Türk sinema tarihi için hem de Türk tiyatro tarihi için eşi bulunmaz bir insan olarak tarihe adını yazdırmıştır. Ünlü isim, 29 Nisan 1979 tarihinde ise kalp krizi geçirmesinin sonucunda hayata gözlerini yummuştur.