Mao Zedong

Son Güncelleme 4 ay önce

Mao Zedong, Çinli Devlet Başkanı (1949-59) ve Komünist Partisi Başkanı (1943-76) Çin’in SSCB’den bağımsız olarak Sosyalizme giden yolunu çizdi ve ülkesinin SSCB ve ABD’nin yanında dünyanın üçüncü büyük gücü olmasını sağladı. Toplumsal öğretisi (Maoizm-Maoculuk), bürokrasi ve sosyal durgunluğu eleştirmesi 60’lı yıllarda Avrupa’daki öğrenci hareketini ve Üçüncü Dünyanın çok sayıdaki bağımsızlık hareketini etkiledi.

Günümüzde Çin’de hala resmen saygı görmekle birlikte Çin hükümeti adını nadiren anmakta, Maoist siyasetten gitgide uzaklaşmaktadır. Ölümünden sonra Mao’nun Çin siyaseti üzerine olan etkisi giderek azalmıştır. – Wiki

Mao Zedong Hayatı

(Doğum 26.12.1893 – ölüm 09.09.1976)

Hali vakti yerinde bir çiftçi ve tahıl tüccarının oğlu olarak Hunan Eyaletinin Shaoshan Köyünde doğan Mao Zedong , çocukluğunun büyük bir bölümünü tarlada çalışarak geçirdi. İhmal edilen okul eğitimini tamamlamak için ailesini genç yaşta terk ederek komşu eyaletin merkezi Changsha’ya gitti. Burada, 18 yaşındayken, Ekim 1911’de Mançu Hanedanına karşı yapılan devrime tanık oldu. Devrimci Birliklere katılıp askerlik yaptı ve Milliyetçilerin Lideri Sun Yatsen’in görüşlerini olduğu kadar, Batı Dünyasının liberal politik ve felsefi düşüncelerini de benimsedi.

1919: Mao’nun Komünist Olması

Mao Zedong Pekin Üniversitesinde öğrencilerin “4 Mayıs Hareketine” katıldı. Bu hareket Marksizm-Leninizmi yaymaya çalıştı ve 1919’da Çin Komünist Partisinin kurulmasına yol açtı. Tartışmalardaki ikna yeteneğinden emin olan ve bu arada memleketi olan Hunan’da Okul Müdürlüğüne getirilen Mao, 1920’de bölgesel bir parti grubu kurdu. İlk eşi Yang Kaihui’yle evlendi (bu eşi 1930’da öldürüldü; ikinci eşi He Zizhen’den 1939’da boşandı; üçüncü eşi, asıl adı Lan Ping olan Çiang Çing’di).

1923’den Sonra: Milliyetçilerle Birleşmesi ve Onlara Karşı Savaşması

Mao 1923’te mesleğini bırakarak kendini tümüyle politikaya adadı. Kırsal kesim halkının devrim için taşıdığı önemi anladı, ilk Köylü Birliklerini kurdu ve bu birliklerin yöneticilerini eğitti. Çin Komünist Partisinin Kuomintang (Sun Yatsen’in Milliyetçi Partisi; 1925’ten sonraki lideri Çan Kay-Şek oldu) ile Pekin’deki Askeri Hükümete karşı oluşturduğu birlik, 1926’da iki grubun rekabeti yüzünden bozuldu. Önceleri, 1928’de atandığı Kızılordu Politik Komiserliğindeyken Kuomintang’a karşı arkasında köylülerin yer aldığı uzun bir gerilla savaşı başlattı. 1931’den sonra kendisi tarafından Kiangsi’de kurulan Çin Sovyet Cumhuriyetinin Başkanı oldu. Bu Cumhuriyete kırsal kesimden kısa bir süre içinde büyük katılımlar oldu ve Çan Kay-Şek’in Birliklerine karşı ilk küçük başan-larını kaydettiler.

1934/35: Uzun Yürüyüş

Kuomintang’ın yüksek nitelikli Birliklerinin üstünlükleri karşısında Ekim 1934’te Kızılordunun çoğunluğuyla Mao Uzun Yürüyüş’e çıktı. Yeni Parti üssünün kurulduğu Şensi’ye (Kuzeybatı Çin’de) giden 12.000 km’lik yolu 90.000 askerin ancak 13’te biri tamamlayabildi. Kuomintang’la aralarındaki çelişki ortak düşmanları olan Japonya’ya karşı (1945’e kadar) 1937’de kurdukları Antifaşist Cephe ile ortadan kalktı. Mao’nun savaş deneyimli gerillalarının sayısı 1 milyonu buldu; pek çok köyde küçük Komünist Hücreleri oluşturuldu.

1938’den Sonra: Mao’nun Çin Komünist Partisine Giden Yolu Belirlemesi

40’lı yılların başında Mao Zedong Marksizme giden bir Çin yolu olan hedefini saptadı. 1943’te Partinin Moskova’ya sadık kanadına kendini kabul ettirerek Merkez Komitesi Başkanı oldu (1976’ya kadar). Stalin yanlısı Kuomintang’a karşı verilen İç Savaş belirleyici evresine girdi. Mao kazandı ve yeni kurulan Çin Halk Cumhuriyeti’nde iktidarı ele aldı (1949).

1949’dan Sonra: Maoizmin Gelişmesi

İlk toprak reformu ve tarım ekonomisinin kolektifleştirilmesin-den sonra, Mao Zedong radikal toplumsal değişiklikler yapmaya yöneldi. “Yüz Çiçek Hareketi”ni başlattı: Entelektüellere daha büyük bir düşünce özgürlüğü verilmekle, onların kendilerini ekonomik sorunların çözümlenmesine adamaları sağlanacaktı. Mao ayrıca ileri doğru büyük bir “atılım” yaptı: Ülkenin her tarafında küçük esnek Halk Komünleri, o zamana kadarki büyük sermaye yatırımlarının yerine geçecekti.

60’lı Yıllar: Geri Çekilmesi ve Kültür Devrimi

Her iki girişim de başarısızlıkla sonuçlanınca, söz hakkı tutucu eleştirmenlerin oldu. Mao 1959’da Devlet Başkanlığından çekilmekle beraber (ardılı Liu Şao Şi) Parti Başkanlığını sürdürdü. Başgösteren Revizyonizm (Özel Çin Yolunun görevi) tehlikesini 1966’da Büyük Proleter Kültür Devrimiyle (1969’a kadar) önledi.

Bir Halk Kurtuluş Ordusunun yardımıyla Mao Zedong kendisini güçlü Parti bürokrasisine ve muhalefete zorla kabul ettirdi. Batı’daki öğrenci hareketleri, kabuk bağlamış hiyerarşilere karşı savaşlarında Mao’nun düşüncelerini benimseyince, kişiliği çevresindeki putlaştırma daha da büyüdü. “Başkan Mao’nun Sözleri” (Mao İncili) dünyanın her yanında o tarihten beri yaklaşık 800 milyon adet sattı. Mao’nun 1976’daki ölümünden sonra, aralarında dul eşi Çiang Çing’in de bulunduğu “Dörtlü Çete”nin yetkilerinin elinden alınmasıyla ve muhaliflerin itibarlarının iade edilmesiyle “Maosuzlaştırma” hareketi başladı.