- Doğum tarihi: 5 Kasım 1271, İran
- Ölüm tarihi ve yeri: 11 Mayıs 1304, İran
- Eş: Kokaçin
- Defnedildiği yer: Bastami Complex, İran
- Çocuklar: Uljay Qutlugh Khatun
- Ebeveynler: Argun Han, Buluqhan Khatun
Son Güncelleme 5 ay önce
Gazan Han (1271 – 1304) İlhanlı hükümdarı. Müslümanlık’ı devlet dini olarak kabul etmiştir. 4 Kasım 1271’de Mazanderan’da (İran. da) Sultan Devin’de doğdu, 17 Mayıs 1304’te Şam-ı-Gazan kasabasında öldü. Babası ilhanlı hanı Argun’dur. Gazan, babası zamanında Horasan, Mazanderan ve Rey eyaletleri valisi oldu. Bir Budist olarak yetiştirilmesine karşın, 1295’te tahta çıkınca Müslüman olduğunu açıkladı. Kendi adına para bastıran Gazan Han Müslümanlar’ın puta tapanların egemenliğine kabul edemeyeceği gerekçesiyle, Moğolistan’daki büyük hanlık ona bağımsız olduğunu ilan etti. Müslüman adetlerini uygulamaya başladı.
Diğer dinlerin tapınaklarını yıktırdı. Memlukler’in iç karışıklıklarından yararlanarak 1299’da Suriye’ye bir sefer düzenledı. Hums savaşında Memlukler’i yendi. Ama, Gazan çekilince ülke yeniden Memlukler’in eline geçti. Aynı yıl Gü nev İran’a bir akın düzenleyen Çağataylılar’a karşı bir. şey yapılamadı. 1301 ‘de Suriye’ye bir kez daha gİren Gazan Mahmud başarılı olamadı.
1302’deki seferde ise Kutluk Şah komutasındaki İlhanlılar Şam yakınlarında büyük bir yenilgiye uğradılar. Avnı vıl Bizanslılar Türk akınlarına karşı İlhanlıla;’dan yardım istedilerse de bu yardım yapılamadı. Gazan Han tahta çıktığında merkeze gönderiien vergilerin azaldığını görmüştü. Ülkenin gerçek vergi potansiyelini anlamak için geniş çaplı bır sayım yaptırdı. Halkın sırtından geçinen devlet adamlarını cezalandırdı. Adli işleri düzene koymaya çalıştı. Tarımı özendirdi. Gereksiz elkoymalara son verdi. Askeri timarlar kurdu. Ağırlık ve uzunluk ölçülerini standart hale getirmeye çalıştı. Bu önlemler sonucu olarak devletin gelirleri arttı. Saltanat merkezi Tebriz bayındır duruma getirildi.
Gazan Mahmud İlhanlılar’ın son büyük hanıdır. Ondan sonra devlet iç karışıklıklarla zayıflamış ve çökmeye yüz tutmuştur. Kendisi hekimlik, astronomi ve kimya ile uğraşmış, bilim adamlarını korumuş, medreseler açtırmıştır. Siyasi olarak bağımsızlığını ilan eden Gazan, Çağataylılar’a ve Memlukler’e karşı askeri alanda pek başarılı olamamıştır.
