İbrahim Necmi Dilmen

Son Güncelleme 5 ay önce

İbrahim Necmi Dilmen güneş dil teorisi, İbrahim Necmi Dilmen tarihi Edebiyat dersleri, İbrahim Necmi Dilmen hayatı ve eserleri hakkında bilgi.

(1889-1945) Dilmen, Selanik avukatlarından Mehmet Tayfur’un oğludur. 1889 da Selanik’de doğmuştur. İlkokul ve beş yıllık idadi öğrenimini Gümülcine’de bitirdikten sonra Selanik’e dönmüş ve orada yedi yıllık idadiyi tamamlamıştır. Yüksek öğrenim için İstanbul’a gelmiş, 1909 da Hukuktan birincilikle çıktıktan sonr öğretmenliği kendine meslek seçmiş ve Selânik Hukuk Mektebi Hukuku Siyasiye-i Düvel ve Kavanini Maliye öğretmenliğine tayin edilmiştir. Balkan Harbi sonuna ‘kadar bu vazifede kalmış ve 1913 ta göçmen olarak İstanbul’a gelmiştir.

Bu tarihten 1916 ya kadar Darüşşafakada, Vefa ve Davutpaşa liselerinde edebiyat öğretmenliği, 1917 ye kadar Edebiyat Fakültesinde Ural – Altay Dilleri Sarfı ve Nazariyatı Edebiye müderrislik muavinliği, bu tarihten 1928 yılına kadar da Galatasaray Lisesinde ve İstanbul Erkek Muallim Mektebinde öğretmenlik etmiştir. İstanbul mekteplerindeki öğretmenlikleri sırasında muhtelif gazetelerde muharrirlik ve hatta yazı işleri müdürlüğü yapmış, edebiyat ve dille ilgili yazılarıyla tanınmıştır.

Harf devriminde birçok resmi, yarı resmi ve özel kurumların memurlarına Türk harflerinin yazılış ve okunuşunu belleten dersler vermiş, gene bu konuda Milliyet gazetesine devamlı yazılar yazmış ve böylelikle bu devrimin başarılması yolunda ön safta çalışanlar arasında bulunmuştur.

1928 yılında Ebedi Şef Atatürk’ün emirleri üzerine Dolmabahçe’de toplanan Dil Kongresine iştirak eden İbrahim Necmi, 1931 de Ankara’ya giderek Gazi Terbiye Enstitüsünde ve Musiki öğretmen Okulunda edebiyat öğretmenliği yapmış, aynı zamanda Ulus gazetesine dil ve edebiyatla ilgili devamlı yazılar yazmıştır. 1932 yılında Dil Kurumu Genel Merkez Kuruluna üye seçilmiş, bir yıl sonra da Dil Kurumu Genel Sekreterliğine ve Maarif Bakanlığı Genel Müfettişliğine getirilmiştir.

1935’de beşinci Büyük Millet Meclisine Milletvekili seçilen İbrahim Necmi ölümünde Surdur Milletvekili ve Dil Kurumu Genel Sekreteri bulunuyordu.

İbrahim Necmi, 27 şubat 1945 günü Dil Kurumu binasından çıktığı sırada karda ayağı kayarak düştü, ayağı kırıldığı için Ankara Numune Hastanesine kaldırıldı. 5 mart 1945 öğleye doğru bu hastanede öldü. Ölümü geçirmiş olduğu kazadan ziyade merkezi ve muhiti kalp zayıflığından ileri geldi.

İbrahim Necmi’ye Dilmen soyadı, harf ve dil devrimleri uğrundaki hizmetleri dolayısıyla Atatürk tarafından verilmişti. Gerçekten de bir öğretmen olarak memleket kültürüne uzun yıllar hizmet eden Dilmen, soy adına yakışır ölçüde Türkçe ve edebiyat bilgisiyle tanınmış, dilde millileşme hareketinin başlangıcından beri kendini bütün varlığıyla bu davaya vermişti.

Dil Kurumu işlerinde çok ve muntazam çalışan Dilmen, dille ilgili birçok eserle sözlüklere ait vesikaların bulunmasında, toplanmasında, basılmasında ve yayınlanmasında birinci derecede hizmet edenlerden biri olmuştur. Son zamanlarda Anayasamızın Türkçeleştirilmesi işinde çalışanların da başında gelen Dilmen’in dil ve edebiyatla ilgili gazete yazılarından başka iki ciltlik “Edebiyat Tarihi Dersleri“, dört ciltlik “Türkçe Gramer” eserlerini ve bu konulardaki birçok risalelerini zikretmek yerinde olur.

Evli ve üç çocuk babası olan Dilmen’in cenazesi İstanbul’a nakledilerek Büyükada’ya gömülmüştür.