Henry Miller

Son Güncelleme 5 ay önce

Henry Miller (1891 – 1980) Yazdığı “Yengeç Dönencesi” ve “Oğlak Dönencesi” kitaplarıyla ABD’nin müstehcenlik yasalarında değişiklik yapılmasına yol açan Henry Miller; roman, otobiyografi, felsefe ve cinselliği benzersizce iç içe işlediği kitaplarıyla ünlenmişti. Stendhal’dan Proust’a, Walt Whitman’dan Rimbaud’ya kadar pek çok yazar ve şairin hayranıydı ve büyük bir yazar olduğunu söyleyenlere “Hayır, aslında büyük bir okurum!” demesiyle ünlüydü.

Amerikan edebiyatının en kendine özgü yazarlarından Henry Miller, 26 Aralık 1891 tarihinde New York City’de doğdu. Anne-babası Alman kökenli, annesi kuzeyli, babası ise Bavyeralıydı. Tüm çocukluğu Brooklyn’de geçen yazar gençliğinde birçok işe girip çıktı, bunların arasında babası Heinrich’in dükkanında terzi çıraklığı da vardı. İlk yazı denemelerine lise çağlarında başlayan Miller, bir süre New York Eyalet Üniversitesi’nde okudu. Bu yıllarda sosyalist hareketlere büyük sempati duyan yazar, Avrupa kültürü ve edebiyatıyla da yakından ilgilenmeye başladı.

1928 ve 1929 yıllarını ikinci karısı June Edith Smith (June Miller) ile birlikte Paris’te geçirdi. 1930 yılında, tek başına Paris’e taşındı ve II. Dünya Savaşı patlak verene kadar burada yaşadı. Bu dönemde meteliksiz bir hayat sürdü. Anais Nin, Alfred Perles ve Lawrence Durrell gibi yazarlarla dostluk kurdu. 1931’in sonbaharında Alfred Perlés vasıtasıyla Chicago Tribune’un Paris bürosunda iş buldu. Sevgilisi Anais Nin’in desteğiyle, 1934 yılında ilk kitabı Yengeç Dönencesi’ni yayımladı. Ardından Kara İlkbahar (1936) ve Oğlak Dönencesi’ni (1939) yazdı. Kitapları müstehcen bulunduğu için anavatanı ABD’de yasaklandı. Ancak elden ele ulaştırılan kitapları ona ün kazandırdı.

1940’ta ABD’ye döndü ve California’da Big Sur’a yerleşti. ABD’nin kültürel değerlerine ve ahlaki tavrına meydan okuyan çalışmalarına devam etti. Hayatının son yıllarını Pacific Palisades’de geçirdi.

Yengeç Dönencesi’nin 1961 yılında ABD’de yayımlanması, bir müstehcenlik davasına neden oldu. 1964 yılında ABD Yüksek Mahkemesi, kitabın bir edebiyat çalışması olduğuna karar verdi. Bu olay, cinsel devrimin kilometre taşlarından biriydi. Kitabın basılmasını savunan avukat Elmer Gertz ve Miller sonraki yıllarda yakın arkadaş oldular.

Edebiyat çalışmalarının yanında Miller, ressam ve amatör bir piyanistti.

7 Haziran 1980 tarihinde kan dolaşımı sorunları nedeniyle Palisades’te ölen Henry Miller’ın meşhur “akşam yemeği sohbetleri”, 1981 yılında aşçısı ve arkadaşı Twinka Thiebaud tarafından derlenerek yayımlandı.

Seçme Yapıtları: Yengeç Dönencesi (1934 – Parantez Yayınları, 2004), Kara İlkbahar (1936), Oğlak Dönencesi (1939 – Can Yayınları, 2011), Hatırlamayı Hatırlamak (1947), Merdivenin Dibindeki Gülümseyiş (1948), Seksus (1949 – Telos Yayınları, İstanbul), Pleksus (1953 – Kabalcı Yayınları, 1993), Clichy’de Sakin Günler (1956), Big Sur ve Hieronymus Bosch’un Portakalları (1957), Rimbaud ya da Büyük İsyan, Neksus (Kabalcı Yayınları, 1993), Cennette Bir Şeytan, Uykusuzluk, Çılgın Üçlü.