Hacı Adil Arda

Son Güncelleme 5 ay önce

Hacı Adil Arda hayatı ve eserleri nelerdir, Hacı Adil Arda nerelidir, Hacı Adil Arda Kimdir Hakkında Bilgi

(1869 – 1935) İkinci Meşrutiyet devri siyaset ve idare hayatının şöhretli ve sevilen simalarındandır. Lofça’da doğmuştur. Yemen’de muhtelif Posta ve Telgraf Müdürlüklerinde bulunmuş olan Mehmet Halci Beyin oğludur. 1889 da Yemen’ de Gümrük memuru olarak devlet hizmetine girmiş, 1892 -1904 yılları arasında İstanbul Gümrüğünde muhtelif memurluklarda çalışarak Salon Müdürlüğüne kadar yükselmiş ve bu sırada İstanbul Hukuk Mektebinde yüksek öğrenimini bitirerek 1903’te mezun olmuştur.

1904 ten sonra Selanik Gümrük Müdürlüklerinde bulunmuş ve Meşrutiyetin ilanından sonra Selanik Rüsumat Nazırı olmuştur. 1909 Eylülünde Edirne Valiliğine tayin edilmiş ve 1910 kasımında İttihat ve Terakki Cemiyeti Merkezi Umumi Murahhası Mesul ve Katibi Umumiliğine seçilerek memuriyetten ayrılmıştır. Aynı zamanda Selanik Hukuk Mektebi Usulü Fıkıh ve Usulü Nikah muallimliklerinde bulunmuştur.

1911 başında Dahiliye Nazırlığına tayin edilmiş ve o senenin yazında mülki ıslahatta bulunmak üzere geniş salahiyetlerle Rumeli’ye gönderilen heyete reislik etmiş ve 1912 de yapılan ikinci seçimde Gümülcine Mebusu olmuştur. 1912 başında ikinci defa Dahiliye Nazırlığına tayin edilerek bir buçuk sene kadar bu vazifede bulunmuştur. Edirne’nin istirdadından sonra fevkalade salahiyetle o tarihte bütün Trakya’yı ihtiva eden Edirne Valiliğine tekrar gönderilmiş ve Meclisi Mebusanın 1914 te başlayan üçüncü intibah devresinde Bursa Mebusluğuna seçilinceye kadar o vazifede kalmıştır.

21 aralık 1918 de Meclisi Mebusanın feshine kadar da Meclisi Mebusan Reisliği ile İttihat ve Terakki Partisi Umumi Merkez Heyeti azalığında bulunmuştur. Mütareke devrinde bir müddet İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Müderrisliği yapmışsa da, İtilaf kuvvetleri tarafından tevkif edilerek Malta’ya nefyolunduğu için bu vazifeden ayrılmak zorunda kalmıştır.

Malta’dan döndükten sonra tedavi için Almanya’ya gitmiş ve bir müddet sonra hizmetine koştuğu Milli Hükumet tarafından, 1922 haziranında Adana ve kurtuluşundan sonra da Bursa valiliklerine tayin olunmuştur. 1923 te Reji Umum Müdürlüğüne nakil ve bir müddet sonra tekaüd edilerek İnhisarlar İdare Meclisi Reisliğine geçirilmiş ve 1926 yılına kadar bu vazifede bulunmuştur. Bundan sonra Lozan muahedesine göre İstanbul’da kurulan Türk – Fransız Muhtelit Hakem Mahkemesinde Türk Hakemi ve aynı zamanda İstanbul Darülfünunu Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Müderrisi olmuş, Muhtelit Hakem mahkemeleri kapandıktan sonra 1933 de Darülfünunun lağvına kadar yalnız hocalık yapmıştır. 8 şubat 1935 te İstanbul’da ölmüştür.

1910 da Selanik Hukuk Mektebi Öğretmenliğinde bulunduğu sırada, İstanbul Hukukunda öğrenci iken hocası Büyük Haydar Efendinin Usul-ü Fıkıh Derslerinde tuttuğu notları bir cilt halinde bastırmış ve 1929 da Darülfünun müderrisliği sırasında da Borçlar Kanunu Şerhi adı altında iki ciltlik bir eser neşretmiştir.

İyi ahlakı ve çalışkanlığıyla tanınmış bir memur, takip fikri ve şefkatli alakası ve hürmet telkin eden vakar ve tavazuu ile maiyetine kendisini sevdirmiş ve saydırmış bir amir, ileri görüşlü bir idare ve bilim adamıydı. (Faik Reşit Unat)