Denis Diderot

Son Güncelleme 7 ay önce

Doğum : 1713

Ölüm : 1784

Paris’te felsefe, teoloji ve hukuk okudu (1732). Günlük yazılarıyla ve çevirileriyle günlük hayatını sürdürürken Bağnazlığın uzağında özgür düşüncelerle ilk eserini yazdı; Filozofça Düşünceler (Pensees Philosophiques) 1746. Aynı sene kitapçı Le Breton ve İngiliz yazar E. Chamberlein’in Cyclopaedia’sını Fransızcaya çevirmesi için Diderot’ya verdi. Diderot, uzun yıllar d’Alembert ile bu düzenleme görevini birlikte yürüttü. (1750-1772, 28 cilt; Encyclopedie Ou Dictionnaire Raisonne des Sciences, des Arts et des Metiers: Ansiklopedi ya da Bilimler Sanatlar ve Zanaatlar Açıklamalı Sözlüğü).

Diderot ansiklopedi çalışmalarını, özel hayatın düzenli ve üretken bir programında, kişiliğini ve kültürünü güçlendirerek yazarlık kabiliyetine yeni özellikler kazandıran bir yola ulaştı. (Les Bijoux in Disérets: Patavatsız Mücevherler romanı, 1747, Körler Üzerine Mektuplar – Lettre Sur les Aveugles, deneme, 1749). Ayrıca toplum ve politika otoritelerini rahatsız eden öncü ve ilerici düşünceleri yüzünden bir süre hapse girdi. Çalışmalarının değer düzeyini değiştirmeden görüşlerini sürdürerek toplumu etkilemeye devam etti. (Lettres sur les Sourds et Muets: Sağır ve Dilsizler Üstüne Mektup, makale, 1751, Pensees suir l’lnterpretation de la Nature Doğanın Yorumu Üzerine Düşünceler, deneme, 1754).

Filozof ve bilim adamı kişiliğini verimliliğini edebiyat üzerinde de sürdürdü.Le Fils Naturel (oyun, bas 1757, Sahne. 1771), le Pere de Famille (Aile Banası, oyun 1758, oynanış tarihi 1761),Bu eserlerin yanı sıra tiyatro sanatı hakkındaki yorumları ve düşüncelerinin iki ayrı ciltte yayınladı.(daha sonra 7 cilt, 1777-1780 eklendi) Hollanda’ya yaptığı bir gezi sonrasında Çariçe Katerina‘nın ısrarlı çağrısına uygun bularak Rusya’ya gitti. Emeklerini değerlendirmek maksadıyla kendisine çariçe tarafından bağlanan aylıkla gezisinden yedi ay sonra evine döndü. Hayatının son on yılını ölümünden sonra yayınlanacak olan birçok eserini verimli yazabilmek için evinde geçirdi.

Diderot’un Edebi Kişiliği

Aydınlanma Çağı’nın önde gelen düşünürlerinden biri olan Diderot, Bacon, Locke ve diğer çağdaş büyük ustalar gibi (Voltaire, Rousseau, d’Alembert, Condillac, Helvetius gibi) bilimsel tutum ve metodunu ilk önce dile getiren kişi oldu. Tüm önyargılardan kurtulmuş laik bir sağduyu, felsefi ürünleriyle bulunduğu zamana ışık tuttu. Dini öğretiye, deneyci ve materyalist düşünce sistemiyle meydan okudu ve gerçeği görmenin tek kaynağının duyular olduğunu savundu. Gelecekte evrim teorisini ortaya çıkaran materyalist gelişmenin önemini vurguladı.

Diderot’un Diğer Eserleri

Ölümünden sonra yayınlanan önemli kitapları

Supplément au Voyage de Bougainville (Bougainville Gezisine ek) 1976,
Rahibe (la Réligieuse) roman1796;
Kaderci Jacques ile Efendisi (Jacques le Fataliste et Son Maitre) roman, 1796;
Rameau’nun Yeğeni (le Neveu dei Rameau) roman 1821, 1891;
Le Réve de d’Alembert (d’Alembert’in Düşü) felsefe denemesi, 1830;
Aktörlük Hakkında Aykırı Düşünceler (Paradoxe Sur le Comédien) eleştiriler,1830,
Sophie Volland’a Mektuplar (Lettres a Sophie Volland) tarihi tartışmalı.