Celaleddin Harzemşah

Son Güncelleme 5 ay önce

Celaleddin Harzemşah, Harezmşahlar devletinin en son hükümdarı olup, aslı adı da Mengü Berdi’dir.

Harezmşahlar devletinin hükümdarı olan babası Alaaddin Muhammed, Cengiz Han tarafından mağlup edildikten sonra, 1220 yılının Aralık ayında Hazar denizinde bulunan bir adada hayatını kaybetmesiyle hükümdar olmuştur. Şah yerine kendisine sultan sıfatını almıştır.

Celaleddin Harzemşah, aile üyelerinden ve devlet adamlarından bazılarıyla birlikte, hazar’ın doğusundaki mangışlak yarımadasına geçmiş, oradan da Harezmşahlar devletinin başkenti Ürgenç şehrine gitmişlerdir. Kısa bir süre sonra 1221 yılında, Cengiz Han’ın oğulları olan Çağatay Han ve Ogeday Han komutasındaki ordu Ürgenç’i ele geçirip her yeri yakıp yıktılar.

Başkent Ürgenç’de bulunan komutanlar, Celaleddin’in ağabeyinin sultan olmasını arzulamaktaydılar. Komutanların kendisine ihanet edeceğini düşünen Celaleddin Ürgenç düşmeden hemen önce buradan kaçtı. Sonrasında zorla da olsa bugünkü Afganistan’ın bulunduğu bölgeye çekilmeyi ve yerleşmeyi başardı. Kendisine Gazne’yi merkez olarak belirleyen Celaleddin, yeni ve güçlü bir ordu kurmaya başladı. Amacı, Gezne’de Cengiz Han’ın ordularına karşı koymaktı.

Yıl 1221’i gösterdiğinde Pervan adı verilen bölgede 10 bin kişilik bir Moğol ordusuyla karşı karşıya geldi. Bir günlük bir savaştan sonra Celaleddin’in ordusu galip geldi. Bu mağlubiyet, Moğol ordularının ilk büyük mağlubiyeti olarak kabul edilmektedir. Bunun sonucu olarak Moğol ordularının yenilmez olduğuyla ilgili efsaneler de sonlandırılmış oldu.

Celaleddin Harzemşah, çok büyük bir komutan ve askeri dehaydı. Birçok savaşta hayatı pahasına savaşan ve yaptığı savaşları kazanan, ancak bu başarılarını siyaset ve diplomasiyle tam olarak pekiştirememesinden dolayı, yapmak istediklerini yapmakta oldukça zorlanmıştır. Bu duruma rağmen Moğollara karşı başarılar elde edebilen ve mücadele edebilen tek kişiydi. Celaleddin Harzemşah, bu konumundan ve özelliğinden dolayı halk arasında ve Şark edebiyatında büyük bir ün kazanmıştır. Yaşadığı hayatı ve kahramanlıklarıyla efsane haline gelen Harzemşah, Türk tarihindeki en büyük ve en önemli Müslüman Türk hükümdarlar arasındaki yerini almıştır.

Tarihler 1231 yılını gösterdiğinde büyük Moğol Hakanı Ogeday Han, 30 bin kişilik bir ordusunu Celaleddin Harzemşah’ın üstüne yolladı. Anadolu Selçuklularla yaptığı savaştan güçten düşmüş olarak çıkan Harzemşah bu orduya karşı koyamadı ve birçok yer değiştirdikten sonra Diyarbakır’a kadar kaçtı. 1231 yılı 10 Ağustos tarihinde Palu ilçesi Ohi bucağı halkından olan Dümbelli zazaları tarafından öldürüldü.