Celal Bayar

Son Güncelleme 8 ay önce

Celâl Bayar Kimdir: Türkiye Reisicumhuru; Doğum Yeri ve Tarihi : Umurbey, Gemlik 1884; Baba Adı: Muallim ve Müftü Abdullah Fehmi Efendi; Eşinin Adı : Reşide Hanım; Çocukları : 1 erkek, 1 kız; Tahsili : İlk tahsilini pederinden aldığı derslerle tamamlayan Bayar biahare Bursa’da Fransız Mektebine devam etmiştir; Fransız mektebinden mezuniyetini müteakip Bankacılık mesleğine intisap etmiş ve ilk olarak Doyçe Oriyentbank’a girmiş ve 1907 senesinde mezkur Bankanın Başmemurluğu vazifesine terfi etmiştir.

Çok genç bir yaşta olmasına rağmen gizli İttihat ve Terakki Cemiyetinin Bursa ve Havalisi Başkanlığını yapan Bayar, 1908 senesinde İttihat ve Terakki Cemiyetinin İzmir Mes’ul Kâtipliğine tâyini üzerine Doyçe Oriyentbank’tan ayrılmıştır.

İzmir’in Yunanlılar tarafından işgalinden çok daha evvel Milli Mücadeleye iştirak eden Bayar kah efe kıyafetinde, kah Hoca kıyafetinde ve bilhassa Demirci Efe ile birlikte büyük hizmetler ifa etmiştir. Bu mücadelesi sırasında bir ara Akhisar ve bir ara da Bursa Milli Kuvvetler Kumandanlıkları yapmıştır:

Celal Bayar, son Osmanlı Mebusan Meclisine İzmir Meb’usu olarak girmiş ve Meclisin kapatılması üzerine Ankara’ya gelerek Birinci Büyük Millet Meclisine iltihak etmiştir; Celal Bayar. 1921 senesinde İktisat Vekilliğine tayin edilmiş, 1922 de Hariciye Vekil Vekilliği yapmış ve daha sonra imar ve İskan Vekilliği vazifesine getirilmiştir.

1924 de Vekillikten istifa ile memleketimizin ilk hususi bankası olan İş Bankasının başına geçmiş ve bu suretle Modern Bankacılığın temellerinin atılmasında öncü olmuştur; İş Bankasındaki vazifesinin hitama erdiğine kanaat getiren Bayar yeniden siyasi hayata atılmış ve 1932 senesinde İktisat Vekilliğine tayin edilmiştir. 1937 senesine kadar devam eden İktisat Vekilliği sırasında Milli fabrikalar kurulmasında ve bu suretle Türk iktisadiyatının kalkınmasında büyük bir rol oynamıştır;

Bayar, 1937 senesinin Eylül ayında Başvekil Vekilliğine getirilmiş ve aynı senenin 25 Ekiminde Başvekil olmuştur. Atatürk’ün vefatı üzerine Başvekillikten istifa eden Celal Bayar, Reisicumhurluğa seçilen İsmet İnönü tarafından yeniden kabineyi kurmaya memur edilmiştir.

Celal Bayar 15 Ocak 1939 da Başvekillikten istifa ile yerini Dr. Refik Saydam’a devretmiştir; 1945 senesine kadar Türkiye Büyük Millet Meclisinde Milletvekili olarak vazife gören Bayar, o tarihte, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Fuat Köprülü ile birlikte Cumhuriyet Halk Partisinden ayrılarak Demokrat Partinin kurulması ile neticelenecek faaliyetine başlamıştır.

7 Ocak 1946 da resmen kurulan Demokrat Parti Başkanlığına seçilen Celal Bayar, çok kısa bir mazisi olmasına rağmen Partisine 1946 seçimlerini kazandırmak için büyük bir gayret sarf etmiş, memleketi bir baştan bir başa katederek Parti Teşkilatının kurulmasına bizzat nezaret etmiştir.

Bu çalışmalar semeresini vermekte gecikmemiş ve Demokrat Parti 1946 seçimlerinde 65 milletvekilliği elde etmeye muvaffak olmuştur. Demokrat Partinin seçimleri kazanamaması, Celal Bayar’ın Parti Başkanı olarak faaliyetini daha da arttırmasına sebep olmuştur. Bazı kere otomobil, bazı kere tayyare ve bazı kere de trenle memleketin en en ücra köşelerine kadar giden Celal Bayar Partisini zafere doğru götürmekteydi.

Nitekim 14 Mayıs seçimlerinde, neticeler ilan edildiği zaman herkes 27 yıllık Cumhuriyet Halk Partisinin iktidardan düştüğüne ve yerini 4 yıllık mazisi olan Demokrat Partiye devrettiğine şahid oldu; Temmuz 1950 de Türkiye Büyük Millet Meclisi Celal Bayarlı Reisicumhurluğa getirdi;. 1954 seçimlerinden sonra ikinci defa, Reisicumhur seçilen Bayar, Demokrat Partinin 1957 seçimlerini de kazanması üzerine üçüncü defa Reisicumhur olmuştur;

Eserleri : Memleketimizin ilk hususi bankası olan İş Bankasını kurmuş, Türkiye’nin ilk istihlak kooperatifleri Bayar’ın İktisat Vekilliği zamanında tesis edilmiştir; Türk İktisadiyatını yabancı  memleketler tesirinden korumak ve ona milli şartların icap ettirdiği veçheyi vermek Bayar’ın en büyük gayesi olmuştur; Merakı Yüzmek; torunları ile meşgul olmak ve okumaktı.