Bruno Kreisky

Son Güncelleme 4 ay önce

Avusturya’nın ilk Sosyal Demokrat Şansölyesi (1970-83) Bruno Kreisky, Ortadoğu’da ve Doğu-Batı çatışmasında gösterdiği barış çabalarıyla uluslararası bir itibara sahip oldu ve Viyana’nın Birleşmiş Milletler’in merkezi olmasını sağladı.

Bruno Kreisky Hayatı

Bruno Kreisky doğum tarihi 22.1.1911 – ölüm tarihi 29.7.1990. Bruno Kreisky büyüdüğü Viyana’da 19 yaşında hukuk ve siyasal iktisat öğrenimi görmeye başladı. Burjuva bir çevreden (babası Yahudi kökenli bir sanayici idi) gelmesine karşın henüz 16 yaşındayken Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin (SDAP) gençlik örgütü olan Sosyalist İşçi Gençliği’ne (SAJ) katıldı.

1935’ten Sonra: Hapishane Günleri

SDAP’nin ve bu partiye bağlı gençlik örgütünün yasaklanması üzerine 1934’te yasadışı Devrimci Sosyalist Gençlik örgütünü kurdu. Ocak 1935’te tutuklanan Bruno Kreisky vatana ihanet suçundan 22 ay hapishanede kaldı. Ancak 1937’de yüksek eğitimini sürdürme olanağını buldu. Avusturya’nın Almanya’ya ilhakından (13.3.1938) sonra doktor unvanını henüz almış olan Bruno Kreisky, yeniden tutuklandı ve Ağustos ayında ülkesinden sürüldü. İsveç’e giderek 1945’e kadar ekonomi dalında hukukçu ve gazeteci olarak çalıştı. Karizmatik kişiliği ve kusursuz politik geçmişi sayesinde İsveç’in Sosyal Demokrat Başbakanı Per Albin Hansson’un Avusturya uzmanı oldu ve savaştan sonra İsveç’ten büyük çapta yardım alabildi.

1945’ten Sonra: Politikada Yükselmesi

Diplomatik çevrelere karışan Bruno Kreisky 1949’da yurduna dönerek, burada 1945’te kurulmuş olan Avusturya Sosyalist Partisi’nde (SPÖ) kendine bir yer edindi. Politika alanındaki deneyimlerinden dışişleri bakanlığında (1949’dan itibaren) ekonomi politikası dalında elçilik müşaviri, 1951’den sonra Avusturya Cumhurbaşkanı Theodor Kömer’in politik danışmanı ve Dışişleri Bakanı olarak (1953-59) yararlandı. Avusturya Devlet Antlaşması (1955) görüşmelerine katıldı ve 1956’da parlamentoya girdi (1983’e kadar).

1959-66: Avusturya Dışişleri Bakanı

1959’da SPÖ başkan yardımcılığına getirilen Bruno Kreisky, aynı yıl içinde Şansölye Julius Raab’ın Avusturya Halk Partisi (ÖVP) yönetimi altındaki büyük koalisyonun dışişleri bakanlığına atandı. Kreisky’nin görev dönemi sırasında Avusturya, 1960’da, Avrupa Serbest Mübadele Birliği (EFTA) kurucu üyeleri arasında yer aldı. ÖVP 1966’da mutlak çoğunlukla parlamentoya girdi; bunun üzerine hükümetteki görevinden istifa eden Bruno Kreisky, bundan bir yıl sonra Avusturya Sosyalist Partisi’nin başkanı oldu (1983’c kadar).

1970’ten Sonra: Avusturya Şansölyesi

Avusturya Sosyalist Partisi’nin seçimlerden en güçlü parti olarak çıkması üzerine 59 yaşındaki Bruno Kreisky Mart 1970’te ülkesinin Sosyal Demokrat Şansölyesi oldu. Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) ile kurulan azınlık hükümeti yalnız bir yıl dayanabildi. Avusturya Sosyalist Partisi yeni yapılan seçimlerde mutlak çoğunluğu sağladı (1975 ve 1979’da yeniden onaylandı). Avusturya’nın ekonomik kalkınması ve Kreisky’nin Solcu dogmatik ideolojilere yer vermeyen, halkına bağlı bir hukukçu olarak her şeyden önce ceza ve aile hukukunda reform yapması ve eğitim sistemini yenilemesi popüler bir hükümet lideri olmasını sağladı. Avusturya’nın sosyal yardım ağını genişletirken İsveç sosyal yardım modelini tanıyor olması ona büyük yararlar sağladı. SPÖ Hükümeti ekonomik yönden Avrupa Topluluğu ile işbirliğine girdi (1972’de Ticaret Sözleşmesi, 1977’de Serbest Ticaret Sözleşmesi imzalandı).

1975’ten Sonra: Dış Politikadaki Öncülüğü

Uyanık bir politikacı olan Bruno Kreisky, ülkesinin tarafsızlığından yararlanarak uluslararası alanda tabu olan konuları gündeme getirmekle en büyük başarılarını elde etti. 70’li yılların ortasında Almanya Demokratik Cumhuriyeti ile ilişkileri yoğunlaştırdı (1975: Konsolosluk Sözleşmesi) ve özellikle Ortadoğu’da barışın sağlanabilmesi için çaba harcadı. İsrail’in işgal edilmiş bölgelerdeki politikasını eleştiren ve Filistinliler’in eşit haklara kavuşturulmasını talep eden ilk Batılı hükümet başkanlarından biri oldu. Avusturya 1980’de Filistin Kurtuluş Örgütü’nü (FKÖ) tanıdı ve böylece FKÖ’yü tanıyan ilk Batı Avrupa ülkesi oldu. Bundan bir yıl önce de Bruno Kreisky Batı’da sevilmeyen Libya’nın devlet başkanı Muammer Kaddafi’yi Viyana’ya davet etmişti. Kreisky’nin uluslararası çaptaki ünü sayesinde Viyana, 1979’da Birleşmiş Milletler’in resmî üçüncü çalışma makamı ve Doğu-Batı görüşmelerinin (Avrupa Güvenliği ve İşbirliği Konferansı, Zirve Toplantısı, Silahsızlanma Görüşmeleri) merkezi oldu.

1983’ten Sonra: Geri Çekilmesi ve Ölümü

1983 yılında 72 yaşına gelmiş olan Kreisky, Avusturya Sosyalist Partisi’nin yeniden kendi başına iktidara gelmesi halinde, bir dönem daha görevde kalması için kendisine yapılan ısrarlara karşı koymadıysa da, iç politikada yapılan hatalar ve giderek artan devlet borçlanmaları, partinin mutlak çoğunluğu kazanmasını engelledi. Kalp hastası olan Kreisky istifa etti ve aynı yıl içinde milletvekilliğini ve parti başkanlığını da bıraktı. Dış politikadaki aktif çalışmalarını sürdüren Kreisky Ortadoğu çatışmasında arabuluculuk yapmaya devam etti ve Birleşmiş Milletler Tarımsal Gelişme Fonu başkanlığını üstlendi. Kreisky 1989’da Sosyalist Enternasyonal’e çok emeği geçen bir başkan yardımcısı olduğu için onursal başkanlığa atandı. Birlikte iki çocuk sahibi oldukları karısı Vera Alice’in ölümünden iki yıl sonra Bruno Kreisky 79 yaşında Viyana’da kalp yetmezliğinden öldü.