Barbaros Hayreddin Paşa
Son Güncelleme 7 ay önce
Barbaros Hayreddin Paşa (Hızır Reis)
Hızır Reis , Osmanlı Devleti’nin ilk kaptan paşasıdır. Akdeniz’de Osmanlı egemenliğini pekiştirmiştir. Osmanlı’nın Deniz politikasına ve Tersane-i Amire´ye nizam vermiştir. Ömrü denizlerde geçerken kendini geliştirmeyi ihmal etmemiştir. Rumca, Arapça, İsanyolca, İtalyanca ve Fransızca gibi Akdeniz dillerini çok iyi şekilde konuşabilmekteydi.
Osmanlı denizciliği dendiğinde akla ilk gelen isimlerden biri olan Hayreddin Paşa’nın asıl adı Hızır’dır.Hızır Hayreddin Paşa olarak da tanınır. Midilli’de doğmuştur fakat doğum tarihi net olmamakla beraber 1466-1483 arasında rivayet edilmiştir. Babası Vardar Yenice’sinden (Yenice-i Vardar şu an Yunanistan’da bir şehir olan Yanniça) Yakup Ağa’ydı. Hızır Reis’in kendisi gibi yiğit dört kardeşi daha vardı. Dört kardeş; İshak, Oruç, Hızır ve İlyas denizciliği seçtiler ve Barbaros kardeşler adıyla tanındılar. Beşinci ve en küçük kardeşleri Yusuf ise Midilli’de kalmaya devam etti.
Kardeşlerin önderi ve büyüğü Oruç Reis’ti ve Baba Oruç olarak da bilinirdi. Oruç Reis komutasında Şam Trablus’una sefer giderlerken gemileri Rodos şövalyeleri tarafından tutuldu. İlyas şehit oldu ve Oruç Reis tutsak edildi. Oruç Reis’in kurtulmasından sonra korsanlığa başladılar. Yavuz Sultan Selim’in Anadolu kıyılarında korsanlığı yasaklamasıyla, Barbaros kardeşler Akdeniz’de Cerbe adasını üs edindiler.Artık Yavuz’un himayesine giren kardeşler birçok kere galip oldu : Ceneviz, Venedik, Fransız, İspanyol ticaret ve harp gemilerine karşı kazandıkları başarılarla da güçleri ve şöhretleri arttı. Güçlerinin giderek artması ile kendilerine Cenevizlilerden , İspanyollardan ve bazı Arap kabilelerinden baskı gören milletlerden yardım çağrıları geldi. Bu yardım çağrılarını dikkate alan kardeşler Cezayir’i alarak Kuzey Afrika’da Sultan unvanı ile bir devlet kurdu. Becâye, Cicel (1513), Şirşel (1514) ve Cezayir (1516) de ellerine geçti. İspanyollar donanmasını bu arada mağlup etti.
10 Ekim 1518 yılında Oruç Reis vefat etti. Cezayir’deki devletin başına Hızır Reis geçti ve devleti Osmanlı’ya bağladı. Hızır Reis’de Cezayir’e beylerbeyi oldu.
Tahta Kanuni Sultan Süleyman çıktığı zaman her şey iyi gitmekteydi. Hatta Osmanlı denizcilikte, Akdeniz’de en iyi donanma haline gelmeye başlamıştı. Kanuni , Hızır’ı İstanbul’a davet etti.Bu davette Hızır Reis’e Kaptan-ı Derya’lığı verdi. Bu arada Kanuni, Hızır Reis’e Osmanlı Devleti’ne olan hizmetlerinden ötürü “dinin hayırlısı” anlamındaki Hayreddin ismini verdi.Avrupalılar ise kızıl sakalından ötürü Hızır Reis’e Barbaros lakabını vermişlerdi.
Barbaros Hayreddin , denizlerde başarıdan başarıya yelken açıyordu , bir ada hariç Akdeniz hakimiyetini sağlamıştı. Baskı ve zülme karşı Gırnata’daki Müslümanlara da destek olmuştur.
1537’de Korfu Kuşatması’na katılmış , Venedik’in Doğu Akdeniz ve Ege’deki hakimiyetini bitirmiştir.Deniz yollarının güvenliğini de sağladıktan sonra “Preveze Deniz Zaferi”(1538) ile Akdeniz’in Türk Gölü haline geldiğini kanıtlamış oldu. Preveze Deniz Savaşı’nda Hayreddin Paşa’nın gücünü gören ve gücünden faydalanmak isteyen Beşinci Karl, onu Kuzey Afrika hükümdarı olarak tanıyacağını, ancak, Osmanlı Devletinden ayrılmasını istedi. Barbaros Hayreddin Paşa , bu teklif kabul etmeyince, Cezayir’e saldırdılar. Ancak mağlup edildiler.
Hızır Reis bundan sonra genelde tersane işleri ile ilgilendi. 5 Temmuz 1546’da İstanbul’da vefat etti.
Osmanlı Devleti’nin on dokuzuncu Kaptan-ı Derya’sıydı. 12 yıl boyunca Osmanlı’ya büyük zaferler yaşatmıştır.Osmanlı sınırlarını Fas’a kadar uzatmıştır.İstanbul Beşiktaş’ta deniz kenarındaki türbesinde medfundur. Ölümüne ebced hesabı ile “Mate reis-ül-bahr” (Denizin Reisi vefat etti. H. 953) tarihi düşürülmüştür.
Ebced Hesabı : ebced dizgesinden yararlanarak bir sözcüğü rakama çevirme ve genellikle eski ozanların yaptığı biçimde, sözcüklerle ve dizelerle önemli bir olayın tarihini gösterme yöntemi.
