Apollon

Son Güncelleme 6 ay önce

Antik Yunan Mitolojisinde Aydınlık ve Güneş Tanrısı.

Babası Zeus, annesi ise Leto’dur. Zeus Leto‘ya aşık olur. Sonrasında birlikte olup hamile bırakır. Hera bu durumu öğrenince çok kızar ve Yer Tanrıçası olan Demeter‘e Leto’nun doğum yapması için yer vermemesi gerektiğini söyler. Doğum tanrıçası olan Eileithlyia’yı Olympos’ta tutar. Zeus ise Delos Adası’nı denizin derininde bulunan bir kayaya bağlar. Bu ada, sert rüzgarların estiği, çorak bir adadır. Leto burada doğum yapabilmek için bu adadan izin ister. Ada ise doğan çocuğun adada kalması şartıyla izin verir. Leto bunu yapacağına söz verir. İris, Hera‘yı aldatarak,  Doğum tanrıçası olan Eileithlyia’yı Olympos’tan alır. Leto ilk önce Artemis‘i, ertesi gün Apollon‘u doğurur..

Apollon’un doğumunun ardından Themis ona ambrosia ve nektar yiyeceklerini verir. Bu ilahi yiyecek ve içecekle hemen canlanarak, koşmaya ve yürümeye başlar. Ayak bastığı yerler canlanır ve Delos Adası cennet gibi bir yere dönüşür. İki yer Apollon‘nun doğum yeri olarak gösterilir: Delos ve Delphoi. Delos’ta doğduğu söylemi daha eskidir. Likya’da, özellikle Patara şehrinde, Anadolu kıyılarında doğduğu da kabul edilmektedir. Anadolu ile ilgili alakası Homeros destanlarında belirtilmiştir.

Bir söyleme göre, Leto, Apollon ve Artemis‘i doğurduktan sonra Hera‘nın korkusundan çeşitli yerlerde yaşar. Bu dönemde, Leto, Letoon bölgesinden geçerken köylülerden su ister fakat Hera‘dan korkan köylüler Leto‘ya su vermezler. Leto, bu durumu baş tanrıya şikayet eder ve bu köylüler kurbağa haline gelir. Sonrasında ise halk affedilmek için Leto‘ya ve çocuklarına saygı duyar, orada oturmalarına izin vererek isimleri için tapınaklar yaparlar.

Apollon Musaların yöneticisi, çalgı ve melodiyi, şiiri ve dansı,  kısaca her türlü sanat eserini esinleye yaratıcıdır. Doğumundan kısa bir süre sonra lir çalabilmeye başlar. Onun bağışladığı yetenekler sayesinde insanlar rahip veya falcı olabilirlerdi. Delphoi, kehanet merkezlerinin en başta gelen yerlerinden biridir. Anadolu’da bulunan birçok kehanet merkezi arasında Miletos tarafından kurulmuş ve Brankhos’un oğulları tarafından yönetilen Didyma Tapınağı ünlülerdendir. Truva bölgesinde bulunan Thymbrialı Apollon Tapınağı da önemli kehanet merkezlerinden biridir. Bunların dışında; Gryneion, Erythrai, Klaros ve Patara da Apollon kültürünün önemli merkezleridir.

Delphoili Apollon‘un hikayesi şöyledir: Apollon doğduğunda, Zeus oğluna kuğular tarafından çekilen bir araç, altından bir külah ve bir rebap verir. Ondan Yunanistan’a bir tapınak inşa etmesini ister. Kuğular onu Hiperboreliler ülkesine götürür. Orada refah ve bayram içinde yaşadıktan sonra Yunanistan geri döner. Önce Boyotya’daki Telphusa Bahçesi’nin yanında bir tapınak kurmak ister. Telphusa perisi buna izin vermeyince, Korinthos Körfezi’nin kuzey kısmında yer alan Parnassus Dağı’nın kenarında ormanlarla kaplı bir ovaya gider. Bu ovada Tanrıça Themis‘e adanmış bir sunak vadır. Bu bölgede, Python adı verilen ejderha ortalığı kasıp kavurmaktadır. Hera mahsulleri yok eden bu ejderhayı, Leto ve çocuklarının üzerine salar. Apollon Python’u öldürür ve büyük kehanet merkezini bu ejderhayı öldürdüğü yere kurar. Pytho adı verilen bu merkez, sonraki dönemlerde Delphoi olarak anılır. Tanrı Apollon, bir canavar da olsa canlı öldürdüğü için Teselya’daki Admeios’a sığırtmaçlık yapar. Buradan dönüşünde Pytho yarışlarını kurar. Delphoi Tapınağı’nda, dünyanın göbeği olarak kabul edilen bir çukura bir sacayak yerleştirilir. Tanrının kahini olarak kabul edilen kadını Pythia bu sacayağa oturur ve çukurdan gelen gazlarla kendinden geçmiş bir şekilde fal bakar. Bu kehanet şekliyle, Delphio Tapınağı’na muazzam hazineler toplar.

Apollon okçu bir tanrı olarak bilinir. Kız kardeşi olan Artemis ile birlikte sahip olduğu bu yetenek, onlara çok büyük üstünlük sağlar. Apollon veya Artemis‘in okuyla yaşamını yitirmek aniden tatlı bir ölüm demektir. Bu iki Tanrı’nın bu özellikleri hakkında pek çok efsane vardır.

Apollon‘un sanat ve müziğe yeteneği olduğuna dair pek çok efsane vardır. Yunan – Latin şiirinin yanı sıra batı dünyasına da bu düşünce hakimdir. Müzik alanında diğer tanrılar ve kahramanlarla yaptığı yarışmalar birçok efsaneye konu olmuştur (Hermes, Pan, Marsyas). Buna ek olarak, yakışıklı erkeklerle olduğu gibi doğanın simgesi olan perilerle (Daphne, Kassandra, Marpessa, Hyakinthos, Klytie, Kyparissos) olan bir çok aşkı söylemlerde işlenmiştir. Apollon, Linos, Aristaios, Arpheus gibi birçok şairin babası sayılır. Bir doktor tanrı olarak ta, bazı söylemlerde ismi geçer.